Jedną z nielicznych polskich konstrukcji pancernych wagonów motorowych był projekt wagonu pancernego, o którym w zmianki w literaturze występowały pod nazwą "wagonu pancernego elektro-spalinowego", umownie oznaczonego jako wzór 28 od roku projektu, lecz opracowanie to nie zostało standaryzowane a samo oznaczenie nie jest oficjalne. Wojsko Polskie w momencie zakończenia wojny polsko – bolszewickiej dysponowało około 27 pociągami pancernymi. Była to nadwyżka względem realnego zapotrzebowania stąd też rozpoczęto reorganizację w wyniku której pozostawiono 12 a potem 10 składów pociągów pancernych. Prowadzono jednocześnie prace koncepcyjne nad optymalnymi typami pociągów pancernych, które były powstrzymywane ze względu na brak funduszy. W 1928 roku, na polecenie Szefa Departamentu Inżynierii, Biuro Konstrukcyjne Broni Pancernych zaprojektowało lekki pociąg pancerny składający się tylko z 2 wozów pancernych i 2 platform.

Pierwszy z wozów był pancernym wagonem motorowym, uzbrojonym w armatę 75 mm i 5 km-ów i napędzany silnikiem. Drugi wóz, nieposiadający napędu, miał być docelowo uzbrojony w dwa działka: 37 mm i 10 km. Wagon motorowy przeznaczony był do działań w składzie lekkiego pociągu lub też samodzielnie, jako "motorowa drezyna pancerna ciężkiego typu". Budowa wagonu zlecona została Państwowej Wytwórni Saparskiej a jej zakończenie planowano na sierpień 1929 roku. Ze względu na eksperymentalny charakter, wagon zbudowano na podwoziu zwykłej dwuosiowej platformy (serii Pddkz typu VIIC), wykorzystując wypożyczone silniki tramwajowe, przenoszące napęd na osie łańcuchami (nie zastosowano silników bezpośrednio na osiach z powodu niedopuszczalności przeróbek silników, przy większej średnicy osi kolejowych, od tramwajowych). Już w pierwszych próbach z wagonem ujawniły się niedostatki w konstrukcji a w trakcie jednej z jazd próbnych wagon wykoleił się. Konstrukcja mogła zostać dopracowana, lecz ze względu na zmniejszone zainteresowanie ze strony władz wojskowych i wynikające z tego ograniczenie dalszych funduszy, projekt wstrzymano.

8 marca 1932 raportowano, że wagon od 5 miesięcy stał na torach poligonowych i wymagał odczyszczenia z rdzy przed przekazaniem 1 Dywizjonowi Pociągów Pancernych, a bez uruchomienia go, komisja nie mogła dokonać odbioru. Nie ma wiarygodnych informacji na temat dalszych losów i wykorzystania prototypu wagonu motorowego. Nie ma informacji na temat użyciu wagonu w trakcie kampanii wrześniowej. Istnieje możliwość, że we wrześniu 1939 r. znajdował się w hangarach 1 dywizjonu.

Pancerny wagon motorowy miał być wykorzystany do działań na torach normalnych razem z drugim wagonem i dwoma platformami, ewentualnie jako samodzielona motorowa drezyna ciężkiego typu. Budowa wagonu oparta była na podwoziu dwuosiowej platformy serii Pddkz, typu VIIC. Zabudowano na niej pancerne nadwozie z płyt przykręcanych do szkieletu, o sylwetce bocznej w postaci prostokąta. Na jednym z końców wagonu na dachu znajdowała się kanciasta wieża artyleryjska o identycznej konstrukcji (oryginalny opis uzbrojenia wskazuje na fakt, iż wieża mieściła się w przedniej części wagonu, który mógł jeździć w obu kierunkach). Z początku wybrano opancerzenie drewniane w celu sprawdzenia sylwetki balistycznej, po czym wagon otrzymał pancerz stalowy, prawdopodobnie wykonany z blachy kotłowej (nie pancernej). Grubość pancerza z początku wahała się od 6 do12 mm (odporność na kule smk z odległości 50 mm), lecz konstruktorzy dążyli do zwiększenia odporności poprzez jego pochylenie. Przy wejściu znajdowały się dwuskrzydłowe drzwi umiejscowione w ścianach czołowych umożliwiając jednoczesne przechodzenie między wagonami.

W skład uzbrojenia głównego wchodziła francuska armata 77 mm wzór 1897 Schneider w wieży obrotowej, znajdującej się na podstawie morskiej. Działo wyposażono w 200 pocisków przy kącie ostrzału w poziomie wynoszącym 360°. Uzbrojenie uzupełniały trzy karabiny maszynowe kalibru 7,92mm wzór 25 Hotchkiss, umocowane w czopach kulistych – jeden odpowiednio w przedniej ścianie czołowej przed wieżą, dwa pozostałe w ścianach bocznych – cylindrycznych obrotowych półwieżyczkach dających szeroki kąt ostrzału w kierunku przednim i tylnim. W dachu wieży znajdowały się otwory na ckmy w celu prowadzenia ognia przeciwlotniczego. Na ckmy zarezerwowano 6000 sztuk nabojów.

Wagon pancerny elektrospalinowy dysponował napędem spalinowym z przekładnią elektryczną. Prądnica bocznikowa Brown Boveri o mocy stałej 100 kW i napięciu 600V przy 1300 obr/min. napędzana była przez silnik lotniczy benzynowy SPA o nominalnej mocy 220 KM (prawdopodobną osiągalną moc szacowano na 170 KM). Napęd zapewniony był dzięki dwóm silnikom elektrycznym tramwajowym typu D54 znajdującym się pod podwoziem. Przeniesieniu napędu na osie wagonu było możliwe dzięki zastosowaniu bezszelestnego łańcucha i kół łańcuchowych. Wykorzystana chłodnica była prowizoryczna (wypożyczona z batalionu elektrotechnicznego), pędzona przez agregat Hintonea.

Uruchomienie silnika następowało przy pomocy korby bądź rozrusznika elektrycznego Bosh BP L9, pobierającego prąd z akumulatorów o napięciu 24 V. Dołożona została mała prądnica Brown Boveri 110 V(napędzana łańcuchem od wału głównego silnika) wykorzystywana do oświetlenia, ładowania akumulatorów, napędu sygnalizacji i wentylacji. Odrębnym sprzętem był agregat Vinton 5 KW służacy do tych samych celów w przypadku, gdy silnik główny nie był w ruchu. W przypadku awarii silnika głównego agregat ten był w stanie napędzać wagon do jazdy z małą prędkością. Załoga liczyła 13 osób (1 oficer i 12 szeregowych) w tym dowódca pociągu(oficer), 2 osoby obsługi silnika, 5 osób obsługi ckm-ów, 3 osoby obsługi działa, kierowca, sanitariusz.

Podstawowe dane

Źródła

• "Kartonówka" 1(5)/2002, str. 8.
• Michał Derela: Wagon pancerny elektrospalinowy "wz.28" w serwisie PIBWL