Samochód pancerny zaprojektowany przez gen.mjr. N.M. Fiłatowa, komendanta oficerskiej Szkoły Piechoty, i zbudowany w Zakładach Putiłowskich w Petersburgu w 1914 roku. Bazował na podwoziu 4-tonowego, amerykańskiego samochodu ciężarowego firmy Garford Motor Truck CO., Lima, Ohio. Pierwszy model wysłano do walk na froncie 3 maja 1915 roku a cała seria, licząca 30 pojazdów, była dostarczona do końca października tego samego roku. Silne uzbrojenie pojazdu tj. ciężki karabin maszynowy zamontowany na wieży, dwa karabiny maszynowy ulokowane w bocznych sektorach (tzw. sponsonach) oraz armata kaliber 76.2 mm zlokalizowana w obrotowej wieży na tyle pojazdy, uczyniły z samochodu najcięższy pojazd bojowy tamtego okresu. Na budowie 30 sztuk tych samochodów jednak nie poprzestano. We wrześniu 1916 roku Ministerstwo Morskie złożyło zamówienie, tym razem na 18 pojazdów tego typu, na potrzeby wyposażenia Twierdzy Morskiej Piotra Wielkiego w Rewlu. "Morskie" wersje Garfordów bazowały najprawdopodobniej nie na 4 a 5-tonowych podwiozach z większym rozstawem osi, zwiększonym zapasem amunicji (9000 naboi do karabinu maszynowego i 60 naboi do armaty) co w konsekwencji przyczyniło się do wzrostu masy pojazdu do 11 ton. Po wybudowaniu pojazdów w 1916 roku zostały one wysłane do Moskwy, gdzie w zapasowej brygadzie artylerii ciężkiej miały być formowane trzy dywizjony samochodów pancernych dla twierdzy Rewel. Na mocy decyzji Rządu Tymczasowego z 1917 roku, część tych pojazdów została skierowana na front Południowo-Zachodni.

Dzięki tak bogatemu uzbrojeniu samochód świetnie sprawdzał się jako opancerzony "fort" (tzw. przeciwszturmowy"), wypuszczany na wypadek zagrożenia odcinka, a także odnajdywał się jako wsparcie piechoty i zwykłych samochodów posiadających wyłącznie karabiny maszynowe. W późniejszym okresie był stosowany jako środek przeciwpancerny zwalczający nieprzyjacielskie pociągi pancerne, samochody czy wozy bojowe. Samochód sprawdzał się wyłącznie na utwardzonym podłożu co było wynikiem niewielkiej manewrowości wynikającej z dużego ciężaru, małej mocy silnika przy równoczesnym sporym nacisku na osie (do 4 ton na każdą). Pierwszy wykorzystanie pojazdów walce datuje się na wiosnę 1915 rok, lecz istotniejszą rolę odegrały latem tego samego roku podczas osłaniania odejścia wojsk.

Samochody Garford były używane począwszy od okresu I wojny światowej, poprzez rewolucję w trakcie wojny domowej w Rosji, pozostając na stanie Armii Czerwonej aż do lat dwudziestych. Niektóre źródła podają jakoby pojazdy zostały dostosowane do poruszania się po szynach dzięki czemu znalazły zastosowanie jako drezyny pancerne w składzie pociągów pancernych. Niewielka liczba pojazdów zachowała się aż do lata 1941 roku kiedy to zostały użyte w walkach z Niemcami. 3 sztuki tych samochodów brały udział w walkach rewolucyjnych w oddziałach pancernych "Kokampf" (Kommando der Kampfwage) korpusu "Luttwitz" po tym jak pod koniec I wojny światowej kilka  Garfordów trafiło w ręce niemieckie.

Kolejne dwa pojazdy zostały zdobyte przez wojska łotewskie w trakcie walk z Armią Czerwoną w latach 1919-1920. Nazwane zostały odpowiednio "Lacplesis" i "Kurzemnieks" i pozostały na stanie armii łotewskiej do czasu okupacji sowieckiej w 1940 roku kiedy to Armia Czerwone ponownie weszła w ich posiadanie. Jeden samochód Garford, zdobyty przez oddziały Judenicza w trakcie ofensywy na Petersburg, znajdował się na stanie armii estońskiej. Na stanie Wojska Poskiego w latach 1919-1929 znajdowało się kilka pojazdów Garford, zdobytych w trakcie walk, które przetrwały na stanie do końca lat dwudziestych. Pierwszy Garford został zdobyty w lutym 1919 roku na froncie wschodnim w trakcie walk o Hołoby w rejonie Włodzimierza Wołyńskiego i Kowla. Zdobycz przypisano rotmistrzowi Fileksowi Jaworskiemu, który następnie przekazał samochód porucznikowi Aleksandrowi Studzińskiemu, pochodzacemu z kawalerii carskiej i znającemu się na silnikach spalinowych (w tamtych czasach była to umiejętność rzadko spotykana). Szczegółowe oględziny Studzińskiego wykazały konieczność naprawy pojazdu, który został odswiony do CWS (Centralne Warsztaty Samochodowe) w Warszawie. Po naprawie pojazd, nazwany "Dziadek" o numerze rejestracyjnym 10144, wyruszył we wrześniu 1919 roku wraz ze Studzińskim na front wołyński. Jesienią stacjonował on w Łucku a w styczniu 1920 wysłany pod Zwiahel. 21 marca 1920 roku załoga "Dziadka" brała udział w pojedynku ogniowym w Kodni przeciw półgąsiennicowemu samochodowi pancernemu Austin-Kegresse zakończony trafieniem i rozbiciem tego wozu.

Do uszkodzenia "Dziadka" doszło 26 kwietnia na szosie do Żytomierza pod m. Korostyszew, gdzie pojazd został trafiony pociskiem artyleryjskim z baterii ustawionej w zasadce i strzelającej na wprost. W wyniku ostrzału śmierć poniósł jeden członek załogi a rannych zostało dwóch pozostałych. Samochód oddano do naprawy po czym uczestniczył w walkach latem i jesienią tego samego roku. Drugi samochód Garford wpadł w polskie ręce za sprawą 56 pułku piechoty 14 DP pod Bobrujskiej. Dnia 4 czerwca 1920 roku miała miejsce potyczka, w której wzięły udział cztery samochody pancerne, z których jednemu udało się wycofać (typ nieustalony), jeden został unieruchomiony w wyniku obrzucenia granatami (Fiat), kolejny został rozbity przez artylerię (Lanchester) a Garford o nazwie "Uralec" wpadł do rowu, z którego nie mógł się wydostać. Załoga porzuciła pojazd w obawie przed podchodzącą piechotę i możliwością otoczenia. Pojazd został kolejno przetransportowany do Bobrujska i wcielony w składem wkrótce utworzonego Wielkopolskiego plutonu samochodów pancernych, gdzie otrzymał przydomek "Generał Szeptycki". Istnieją wzmianki na temat kolejnego, trzeciego już, samochodu Garford-Putiłow o nazwie "Zagłoba", wykorzystywanego w walkach w 1920 roku, jednakże brak jest informacji na temat okoliczności jego zdobycia. Z chwilą zakończenia wojny w składzie Wojska Polskiego znajdowały się trzy pojazdy Garford: jeden (prawdopodobnie "Generał Szeptycki") zlokalizowany w 3 dywizjonie samochodów pancernych w Warszawie, drugi (prawdopodobnie 'Dziadek") wchodził wskład plutonów pancernych "Dziadek" w Krakowie a ostatnia (przypuszczalnie "Zagłoba") był częścią plutonu samochodów pancernych we Lwowie. W 1925 roku wszystkie pojazdy wykazane były w stanie DOK V (Kraków) przy czym dwa znajdowały się w zapasie mobilizacyjnym a jedenm,  z numerem rejestracyjnym 3692, w naprawie. W końcu lat dwudziestych pojazdy spisano ze stanu uzbrojenia.

Dane techniczne

Źródła

• "Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939", Janusz Magnuski, WiS; Warszawa 1993