Erhardt to niemiecki, ciężki samochód pancerny z napędem na wszystkie koła skontruowany u schyłku I wojny światowej. Późna data jego utworzenia wynikała z opóźnień w ekwipowaniu armii niemieckiej w pojazdy pancerne. W roku 1915 arma niemiecka dokonała zamówienia prototypu pojazdu pancernego i spośród trzech firm biorących udział w przetargu największym sukcesem okazał się model zaprezentowany przez fabrykę Heinrich Erhardt Automobilwerke AG zlokalizowanej w Zella-Mehlis. Początkowe prototypy zostały włączone do doświadczalnego oddziału samochodów pancernych działającego na terenie między innymi Rumunii. Pierwsze zamówienie liczące 12 sztuk tych pojazdów jednakże różniące się od prototypu obrotową wieżą, poprawionym opancerzeniem, zredukowaną wagą i własną anteną, dokonano w roku 1917. Ostatnie zamówienie na 20 sztuk zostało zrealizowano już po zakończeniu I wojny w 1919 roku.
Pierwsze egzemplarze Erhardt-a trafiły do polskiej armii w trakcie Powstania Wielkopolskiego kiedy to 7 lutego 1919 roku na szosie Chodzież-Oborniki, na północ od miejscowości Budzyń, kompania rogodzińska pod dowództwem Wiktora Skotarczaka powstrzymała atak niemieckich pojazdów pancernych. Zdobyty samochód został następnie odesłany do Poznania a 21 lutego z rozkazu dziennego numer 48, dowódca Armii Wielkopolskiej gen. Dowbów-Muśnicki nadał mu nazwę "Kazimierz Grudzielski" (w hołdzie dowódcy wojsk północnego odcinka).
Dalsze losy samochodu Erhardt wiodą przez Wielkopolskę, gdzie w dniach 19-20 marca 1919 roku, pod kierownictwem szoferów Józefa Nowaka i Płotka, brał udział w walce z Niemcami pod Zamościem. Kolejno był w użytku Frontu Wielkopolskiego, 2 Dywizji Strzelców (późniejsza 15 DP) i 2 dywizjonu samochodów pancernych w Poznaniu (od września 1920 roku).
Nie zachowały się wzmianki na temat jego udziału w działaniach bojowych w roku 1920. Wiadomo natomiast, że podczas III Powstania Śląskiego w roku 1921, samochód pod kierownictwem pchor. A.Forrestiera, ochotnika z Alzacji o pseudonimie "Leśniak", ruszył na pomoc powstańcom. Wraz z końcem powstania został skierowany do Poznania. Ostatnie wzmianki na temat samochodu Erhardt wiodą przez 2 szwadron samochodów pancernych w Warszawie, gdzie został przydzielony w listopadzie 1925 roku, a kończą na roku 1928, gdzie najprawdopodobniej został wykreślony ze stanu i zezłomowany.
Dane techniczne
Napęd | 4-cylindowy, 4-suwowy, rzędowy silnik |
Średnica cylindrów | 136 mm |
Skok tłoka | 160 mm |
Stopień sprzężenia | 1:4 |
Pojemność | 8490 cm |
Moc | 80 KM |
Obroty | 1200 obr/min |
Paliwo | Benzyna |
Pojemność zbiornika | 190 l |
Zużycie | ok. 70 l/100 km |
Układ napędowy | Sprzęgło stożkowe, 6 biegów do przodu i 6 do tyłu |
Moc maksymalna | 61.3 km/h |
Zasięg | 250 km |
Moc jednostkowa | 10.3 KM/T |
Grubość pancerza | przód i tył do 9 mm, boki 5-7 mm, dno i góra 4 mm |
Kąt ostrzału w pionie | 360 stopni |
Kąt ostrzału w stanowiskach bocznych | 70 stopni |
Źródła
- "Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939", Janusz Magnuski, WiS; Warszawa 1993
Najnowsze komentarze