Mina rzeczna opracowana w 1915 roku w Rosji dla potrzeb licznych flotylli rzecznych działających na terytorium imperium. W Polsce na bazie przejętych egzemplarzy skopiowano jej konstrukcję i w 1922 roku uruchomiono seryjną produkcję w Głównym Składzie Materiałów Wybuchowych.
 

Zastosowanie

Rzeczne miny przeznaczone do stawiania stacjonarnych zagród minowych w korycie rzek dla zwalczania jednostek o małym zanurzeniu, ewentualnego użycia jako mina spławna do zwalczania przepraw i utrudniania żeglugi, a także w pobliżu morskich plaż jako miny przeciwdesantowe. W miny tego typu uzbrajano wszystkie trałowce rzeczne (np. trałowiec typu T5 posiadał 6 „Rybek”). Według spisu „Okrętów i statków morskich i oddziałów na wybrzeżu” wysłanym przez KMW do GISZ na 1 września 1935 posiadaliśmy 150 min tego typu. We wrześniu 1939 roku wykorzystano je także do minowania mostów i wykonywania innych zniszczeń z braku klasycznych materiałów wybuchowych wojsk saperskich. Końcówki kabli detonacyjnych przekazywano saperom zajmującym pozycję na brzegu.

Opis konstrukcji

Korpus miny składał się z trzech części: cylindra centralnego oraz dwóch części stożkowych, z których dłuższa była zaopatrzona w kwadratowy ster pozwalający na ustawienie się miny zgodnie z nurtem rzeki. Pod spodem sekcji środkowej znajdował się uchwyt w kształcie ucha dla mocowania minliny. Elementy korpusu łączone były techniką spawania.
Materiał wybuchowy w ilości ok. 10 kg trotylu zalewano między dwie przegrody znajdujące się w dłuższej, tylnej części stożkowej. Podczas zalewania formowano także gniazdo dla zapalnika zajmującego otwór wlewowy. Detonator wraz z przyrządem centralnym był zaopatrzony w tak zwane ‘wąsy’ których przesuniecie powodowało zwolnienie iglicy przyrządu centralnego, rozbicie zapalnika i wybuch miny.
Wytyki kontaktowe stanowiły metalowe pręty długości ok. 40 cm którte wychodziły z otworu przyrządu centralnego, gdzie były zamocowane na mimośrodach z mechanizmem opartym o gumowy naciąg. Przed przedwczesną eksplozją chronił bezpiecznik cukrowy, który powstrzymywał ‘wąsy’ przed rozłożeniem do pozycji bojowej. Ich ruch otwierał drogę w przyrządzie centralnym dla specjalnego zbijaka, który przyjmował pozycję nad spłonką typu artyleryjskiego. Kolejne poruszenie któregokolwiek z ‘wąsów’ powodowało zwolnienie sprężynowego zbijaka i jego uderzenie w spłonkę, co po zainicjowaniu zapalnika prowadziło do detonacji głównego ładunku wybuchowego.

Miny można było stawiać z użyciem wózków-kotwic, które zamiast kół były zaopatrzone w rolki. Wyposażone też były w drewniane korytko stanowiące ‘spadochron’ spowalniający opadanie kotwicy na dno. Wymiary kotwicy: długość 45 cm, szerokość 65 cm i wysokość 60 cm. Waga miny z ładunkiem oscylowała koło 30 kg. Zespół wózka z kotwicą ważył ponad 18 kg (bez wagi minliny). Minlinę o grubości 7/8 cala używano do stawiania min na głębokości maksymalnej 35 – 50 metrów natomiast minliny o srednicy 1 cala stosowano do stawiania min na maksymalną głębokość 35 metrów. Konstrukcyjne maksymalna głebokość postawienia miny to 140 metrów. Ze względu na delikatną konstrukcję miny tego typu miały stawiać okręty rzeczne i przybrzeżne z prędkością nie większą niż 6 węzłów. Zalecany odstęp między minami wynosił 15-20 metrów.

Źródła

• Ireneusz Bieniecki „Flotylla Rzeczna Polskiej Marynarki Wojennej w Pińsku w latach 1925-1935”, 2006 r.

Prawa autorskie

Autorzy artykułu:  Marcin Skrzypacz & Jakub Guzik