Zakłady lotnicze Martinsyde Ltd. po zebraniu doświadczeń w wyniku produkcji samolotów z licencji, przystąpiły do budowy własnych konstrukcji. Wytwórnia wybudowała serię samolotów jednomiejscowych oznaczonych jako S.1, G.100, G.102, F.3, ostatnim samolotem z tej serii był F.4 „Buzzard” (Myszołów). Samolot ten został oblatany w czerwcu 1918 roku i nie został użyty już  w działaniach bojowych. Przeprowadzone próby na samolocie F.4 wykazały, że osiągami przewyższał wszystkie myśliwce eksploatowane wówczas przez Wielka Brytanię. Początkowo samolot miał być zarezerwowany dla RAF, lecz po zakończeniu prób F.4 „Buzzard” został oficjalnie zatwierdzony przez lotnictwo francuskie, ponadto w Wielkiej Brytanii trzy wytwórnie przygotowywały się do podjęcia produkcji seryjnej, również zamierzano produkować F.4 w Stanach Zjednoczonych w liczbie 1500 sztuk. Samolot F.4 był używany w Irlandii, gdzie budowano go na licencji, Japonii, Litwie, Łotwie, Portugalii, Boliwii i ZSRR.

W Polsce

   Zainteresowanie samolotem F.4 „Buzzard” polskie lotnictwo wojskowe przejawiało już w 1919 roku, lecz na przeszkodzie pozyskania samolotu stanęły względy finansowe ponieważ F.4 był droższy w porównaniu z innymi myśliwcami ponadto samolot w tym czasie został obłożony zakazem eksportu. 
    W grudniu 1920 roku została podpisana umowa dotycząca dostarczenia do Polski jednego samolotu F.4 „Buzzard”, który mail być przeznaczony dla Wydziału Technicznego SŻN i CWL, by zapoznać się z nowoczesną konstrukcją lotniczą. Samolot przyleciał do Warszawy w dniu 29 stycznia 1921 roku po starcie 21 stycznia z Croydon pod Londynem. Maszyna wcześniej została zarejestrowana na firmę Handley Page Ltd. Cricklewood London jako G-EAWE, natomiast wcześniej samolot był zewidencjonowany w RAF pod numerem H7780.

 Martynside F.4 „Buzzard” w Polsce eksploatowano w małym stopniu. 28 mają 1923 roku samolot oblatano, a 19 czerwca 1923 roku został przydzielony do eskadry przy Sekcji Doświadczalnej Wojskowej Centrali Badań Lotniczych. Natomiast 30 czerwca 1923 roku maszynę przydzielono do dyspozycji kpt. pil. Józefowi Hendriksowi, który miał wziąć udział w III Locie dookoła Polski, lecz z powodu defektu silnika został wycofany na I etapie.

    Pod koniec 1924 roku samolot przeszedł remont i został przydzielony do dyspozycji gen. pil. Włodzimierza Zagórskiego, który w tym samym roku ukończył kurs pilotażu. Samolot pozostawał w dyspozycji gen. Zagórskiego do marca 1926 roku. 9 lipca 1926 roku płatowiec rozbił się przy lądowaniu na Lotnisku Mokotowskim, pilotowany przez por. pil. Bohdana Butkiewicza z eskadry treningowej 1 pułku lotniczego. Samolotu nie odbudowano.

Malowanie

    Martinsyde F.4 „Buzzard” dostarczony do Polski był pomalowany w całości na kolor biały. W czasie przeprowadzonego remontu w 1924 roku został pomalowany w sposób dosyć nietypowy w biało-czerwone pasy. Maszyna nie posiadała namalowanych szachownic. Takie nietypowe ubarwienie samolotu spowodowało, że wśród personelu lotniczego otrzymał nazwę „materac”.

Konstrukcja

    Drewniana, kadłub składał się z kratownicy o orzechowych podłużnicach i świerkowych poprzeczkach, usterzenie drewniane kryte płótnem, podwozie o niezależnych współośkach, silniki : Rolls Royce „Falcon III” o mocy 275 KM lub Lorraine – Dietrich 8 Bb o mocy 220 KM, chłodzone cieczą, dwurzędowe w układzie V, niektóre egzemplarze wyposażono również w silniki gwiazdowe Armstrong – Siddeley „Jaguar” o mocy 322 KM, chłodzony powietrzem lub rzędowy ADC „Nimbus” o mocy 300 KM, chłodzony cieczą.

 
 Źródła

• K. Chołoniewski, W. Bączkowski Barwa w lotnictwie polskim. „Samoloty wojskowe obcych konstrukcji 1918-1939”
• A. Morgała „Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”.

Praw autorskie

Autor artykułu:  Michał Szczepański.

Artykuł zamieszczony na łamach serwisu za zgodą autora. Brak zgody na kopiowanie, powielanie, rozpowszechnianie.