Bagnety 1891 charakteryzują się głownią o przekroju krzyża zakończoną wkrętakiem. Taki kształt zakończenia głowni umożliwiał rozkręcanie nim karabinu i jego konserwację. Długość bagnetu waha się od 499 do 506mm. Większość bagnetów poza kilkoma wyjątkami była w całości pokryta oksydą.

Tuleja ma trzy typy wlotu. Wloty na lufę karabinu nazywane są 90 stopni, 60 stopni i 30 stopni. Austrowęgierska Armia produkowała dodatkowo bagnety z wejściem 0 stopni – prostym. Nazwa wywodzi się od konta pod jakim należy przekręcić bagnet zakładając go na karabin. Bagnety z wejściem 60 stopni produkowane były w bardzo małej ilości i tylko przez Arsenał w Iżewsku. Na zdjęciu powyższym przedstawione są bagnety z wejściem 90 stopni i 30 stopni.            

Produkcję, ze względu na małe moce wytwórcze bagnetów i karabinów, rozpoczęto w 1892r. w znanym francuskim Arsenale w Chatellearult. Zamówienie zrealizowano  do 1895r. włącznie i wyprodukowano 502,750 karabinów. Bagnety były numerowane kolejno od 1 do 502,750. Bardzo rzadko można spotkać bagnety bez żadnych oznaczeń. Dotyczy to egzemplarzy, które zostały wyprodukowane z zamiarem późniejszego spasowania ich z karabinem – gdy bagnet został zgubiony, stracony na polu bitwy lub zniszczony. Właśnie taki bagnet z Chatellerault przedstawiony jest na zdjęciach, drugim bagnetem jest bagnet produkcji Izewska z wejściem 30 stopni.   

Bagnety z wejściem 90 stopni produkowano również w Arsenałach Rosyjskich: Tulskim, Iżewskim i Sestroreckim. Wszystkie maja charakterystycznie ścięte ramie przy tulei.                                                                                           

Produkcję wersji z wejściem 30 stopni rozpoczęto w roku 1894 i kontynuowano aż do końca lat 20-stych kiedy to zastąpiono ten bagnet wersją z przyciskiem zatrzasku zamiast pierścienia – wz.1891/30.

Bagnety produkcji francuskiej oznaczano literką w rombie wybitą na kołnierzu wlotowym lub literką C w okręgu wybitą na ramieniu głowni. Dotyczy to głównie egzemplarzy z wejściem 30 stopni.

Tuła oznaczała swoje produkty wybitym młotkiem, Sestroreck strzałką, a Izewsk lukiem i strzałką – zdjęcie powyższe bagnetu z prawej strony. Prawie wszystkie oznaczano znakiem odbioru na uderzenie rosyjską literką P wybitą w kole.

W czasie I wojny światowej Rosjanie zamówili w Stanach Zjednoczonych bagnety i karabiny Mosin 1891 u trzech producentów: Remington, New England Westinghouse i Plumb. Do roku 1917, a więc wybuchu rewolucji w Rosji, Remington wyprodukował ponad 840,000 egzemplarzy a Westinghouse ponad 770.000. Tylko część z nich została dostarczona Rosji. Sporadycznie pojawiają się te bagnety na polskim rynku kolekcjonerskim. 

Bagnety Mosin produkowane w PLUMB maja oznaczenie PLUMB 1915, również różnią się ścięciem ramienia przy tulei i są rarytasem. Ekstremalnie rzadko pojawiają się w sprzedaży i występują w kolekcjach.

Austrowęgierska Armia w czasie I Wojny Światowej zdobyła tak dużą ilość karabinów Mosin 1891, że postanowiono produkować do nich bagnety. Bagnety oznaczone były orłem cesarstwa Astro–Węgier i wybitym oznaczeniem EA IX. Miały one charakterystyczny prosty wlot na karabin.

Armia Pruska oznaczała zdobyczne bagnety orłem cesarskim lub oznaczeniami pułkowymi – występują takie oznaczenia bardzo rzadko.

Po upadku Carskiej Rosji komuniści kontynuowali produkcje bagnetów i karabinów. Oznaczenia zmieniono z carskich dopiero pod koniec lat dwudziestych XX wieku.  Tulski Arsenał zaczął oznaczać swoje wyroby gwiazdą, a Iżewski strzałką w trójkącie. W Sestroreckim nie kontynuowano produkcji bagnetów i karabinów Mosin 1891.

W okresie przed I wojna światową produkowano pochwy skórzane z mosiężnymi okuciami wszytymi w dół pochwy. Występują one bardzo rzadko. Czasami mają wybite oznaczenia producenta – tuszem. 

Bagnet ten związany jest nierozerwalnie z Żołnierzem Polskim. Używany był przez Polaków w zaborze rosyjskim, później był zdobywany w czasie wojny Polsko-Bolszewickiej. W okresie miedzywojennym bagnety i karabiny Mosin 1891 odsprzedano innym krajom, ale w okresie II Wojny Światowej znów były używane przez partyzantów i przez oddziały Armii Ludowej.

Źródła

• Cieciura Krzysztof „Bagnet tulejowy M. 1891 do karabinu Mosin-Nagant” magazyn Odkrywca, maj 2009.
• Szczegłow Krzysztof „Bagnet Wojska Polskiego” tom III, 2001.
• Mercaldo Luke „Allied Rifle Contracts In America” 2011.
• podziękowania za fotografie dla "zukuriego"

Prawa autorskie

Autor artykułu:  smuga_79

Artykuł zamieszczony na łamach serwisu za zgodą autora. Brak zgody na kopiowanie, powielanie, rozpowszechnianie.