Pod koniec lat dwudziestych francuska firma Hotchkiss et Cie zaprojektowała i zaproponowała francuskiemu wojsku różnorodną automatyczną broń przeciwlotniczą o kalibrach 13, 20, 25 oraz 37 milimetrów. Każde z tych broni była zaprojektowana w oparciu o konstrukcję ciężkiego karabina Hotchkiss mle 14, w związku z tym że ckm Hotchkiss mle 14 sprawdzał się bardzo dobrze podczas I Wojny Światowej i był w ciągłym użyciu przez wojska francuskie.

Zmodernizowany lekki czołg Vickers Mark E typ A z 13,2 mm karabinem maszynowym Hotchkiss wz. 30 w lewej wieży podczas ćwiczeń na poligonie

Hotchkiss et Cie również reklamowało Nkm Hotchkiss mle 30 jak broń piechoty, którą było można zamontować na trójnogu i używać przeciw lekkim czołgom lub wozom opancerzonym. Francuscy oficerowie piechoty byli zainteresowani zakupem lekkiej broni przeciwlotniczej, lecz zrezygnowali z Nkm’u Hotchkiss mle 30 twierdząc, że ciężkie naboje spadające z nieba po wystrzeleniu mogą być niebezpieczne dla żołnierzy. Nkm Hotchkiss mle 30 może nie został przyjęty do armii, ale Francuska Marynarka Wojenna bardzo często wykorzystywała go na statkach, a francuska kawaleria wybrała go jako podstawowe uzbrojenie niektórych wozów opancerzonych. Nawet Francuskie Siły Powietrzne używały go jako broń krótkiego zasięgu do obrony lotnisk.

Podwójnie sprzężony Nkm Hotchkiss zamontowany na pace ciężarówki w służbie francuskiej
Oprócz Francuzów i Polaków broni tej używali też Japończycy (w Cesarskiej Marynarce Wojennej oraz w Cesarskiej Armii), Belgowie (w czołgach, wozach opancerzonych i fortyfikacjach lądowych), Rumunii (głównie w siłach lądowych) oraz Hiszpanie (głównie w czasie hiszpańskiej wojny domowej przez Republikańską Marynarkę Wojenną, a po wojnie przez nacjonalistów). 

W Polsce

W 1934 roku z polecenia Dowództwa Broni Pancernych zakupiono 29 sztuk Nkm Hotchkiss mle 30. Polacy oznaczyli tę broń jako Nkm Hotchkiss wz.30.  Na początku zamontowano ją w dwuwieżowych czołgach Vikers E. Później też testowano ją jako potencjalne uzbrojenie dla nowego lekkiego czołgu 4TP, lecz wkrótce Hotchkiss’a uznano za sprzęt nieperspektywiczny, z uwagi na zbyt niską przebijalność pancerza i spory rozrzut (na szerokość – 60cm na odległości 100m), i zdemontowano go z czołgów.

Czołgowy najcięższy karabin maszynowy wz.30 z lunetką celowniczą, w jarzmie uniwersalnym

Nkm’y przekazano Kierownictwu Marynarki Wojennej, ta zaś zamontowała je na trałowcu „Czajka” oraz na przebudowanych okrętach przeciwlotniczych Flotylli Pińskiej: OORP „Hetman Chodkiewicz” oraz „Generał Sikorski”. Część Nkm’ów trafiła do Lądowej Obrony Wybrzeża jako broń przeciwlotnicza.

Czołgowy najcięższy karabin maszynowy wz.30 z lunetką celowniczą, w jarzmie uniwersalnym

Marynarka Wojenna już od początku lat trzydziestych interesowała się Nkm Hotchkiss’a wz.30 w ramach programu rozbudowy Flotylli Pińskiej. Na początek miało być zakupionych 7 nkm’ów Hotchkiss wz.30, lecz plan uległ zmianie we wrześniu 1936 roku. Wówczas Marynarka Wojenna chciała zakupić nie 7, lecz 15 nkm’ów Hotchkiss wz.30. Koszt 15 nkm’ów wynosił 750 tysięcy złotych.  

Czołgowy najcięższy karabin maszynowy wz.30 z lunetką celowniczą, w jarzmie uniwersalnym

W siłach lądowych pod koniec lat trzydziestych postulowano utworzenie w kompaniach karabinów maszynowy plutonu artylerii piechoty. Taki pluton miał być uzbrojony w jedno działko piechoty kalibru 47 mm (miało to być prawdopodobnie 47 mm’owy wz.25 Pocisk) oraz dwa przeciwlotnicze karabiny maszynowe kalibru 13,2 mm (Hotchkiss wz.30) bądź kalibru 20 mm.

Kaliber 13,2 mm
Masa broni 37,5kg (pojedyniczy), 42,5 kg (podwójnie sprzężony)
Masa lufy 19,5 kg
Długość całkowita 1 990 mm
Długość lufy 1 000 mm
Donośność teoretyczna 6 500-7 000m
Donośność skuteczna 2 500-3 000m
Donośność skuteczna do celów powietrznych 4 000 – 4 300m
Maksymalna prędkość początkowa 800 m/s
Szybkostrzelność praktyczna 450 strz./min.
Maksymalna grubość przebijanej płyty pancernej 11 mm z odl. 200m

Źródła

  • www.1939.pl
  • en.Wikipedia
  • Axis History Forum
  • derela.republika.pl/weapl.htm
  • Tymoteusz Pawłowski, Armia Marszałka Śmigłego, Warszawa, 2009
  • www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/74663/f5735122e492f0d52ff46bf0a5976465/, autor fotografii: Pikiel Witold

Prawa autorskie

Autor artykułu:  Denis Szabunia